Natuurlijk weet ik wel van mezelf dat ik snel van de overtreffende trap ben. Gelukkig kan ik nog steeds ontzettend opgewonden worden van iets, ontroerd, woest, noem maar op. Vermoeiend, maar ja, anders kan ik wel ophouden met leven.
En nu heb ik weer iets dat ik kwijt moet.
Want ik ben wel ontzettend onder de indruk van het boek dat ik net gelezen heb: de biografie van Ischa Meijer, ‘ Alles gaat op vroeger terug’, door Annet Mooij.
Als mijn vriendin Stannie het mij niet zo ongeveer opgedrongen had, was ik er niet opgekomen het te lezen, maar zij bleef maar zeggen dat het echt iets voor mij was en oh wat had zij gelijk.
Ik heb gaandeweg het dikke boek ik weet niet hoeveel stukjes gekopieerd, waar ik het allemaal over wilde hebben, maar dat was geen doen. Want het een was nog meer herkenning dan het andere stomme verbazing.
Als je het nou hebt over een beschadigde jeugd, dan is er hier een.
Ischa Meijer is geboren midden in de oorlog.
Met zijn moeder vormde hij aanvankelijk een twee-eenheid, hij had in die eerste jaren een heel hechte, afhankelijke relatie met haar. Samen met haar had hij in een concentratiekamp gezeten, en toen de oorlog voorbij was en zijn vader kwam terug, kregen zijn ouders een heel verknipte relatie waarbij Ischa rigoureus opzijgeschoven werd.
Een groot trauma in een notendop dus.
Hij werd door zijn vader letterlijk en figuurlijk hardhandig aangepakt, steeds extremer, en alleen op zijn prestaties afgerekend. Hij studeerde zich te pletter maar het was natuurlijk nooit goed genoeg. Hij had nog beide ouders, en er kwamen nog een broer en een zusje, maar eigenlijk was hij verweesd. En wat kinderen altijd doen deed hij ook: zich in allerlei bochten wringen om alsnog gezien te worden. Als het niet positief kon dan maar negatief. Dat was de basis van zijn leven. Dat gat, zoals mijn psychiater Meneer Veltman het noemde, werd nooit opgevuld, ook al is Ischa daar op honderd manieren zijn hele leven mee bezig geweest.
Zie mij, hou van mij, vul mij.
De woede die altijd in hem tekeerging herken ik wel een beetje, de onrust, het in de overlevingsstand staan en het altijd nieuwe dingen proberen. Hij was ontzettend productief en beet zich ook vaak vast in projecten waar hij eigenlijk niet zo goed in was om alsnog het tegendeel te bewijzen, zoals die ene perfecte roman schrijven of acteur willen zijn. Hij stelde zichzelf voortdurend hoge doelen. Zocht rusteloos aansluiting bij vrienden, gezinnen, vrouwen, om zich vol overgave in zo’n nieuwe relatie te storten, ook in werk, omdat hij zo graag wilde dat die nou echt het geluk zou brengen, die vervulling zou geven, het thuis waar hij zo dolgraag bij wilde horen. Hij ging in iedere relatie all te way en daar nog ver overheen. De nood was zo hoog dat hij door roeien en ruiten ging.
Ik kan wel aan de gang blijven. Hij was een stormachtige persoonlijkheid, en in alle aspecten grensoverschrijdend. Ook daarom is het boek nu zo interessant, omdat die bruisende uit noodzaak geboren buitensporige creativiteit nu geen enkele kans meer zou maken. Ischa Meijer zou onmiddellijk aan alle kanten gecanceled worden. En er zou een waanzinnig interviewer, schrijver, mens verloren zijn gegaan.
Wat ook opvallend is, voor mij met mijn interesse voor het onderwerp, is dat al die ik weet niet hoeveel vrouwen, minnaressen en prostituees met wie hij geweest is, allemaal waanzinnig stoere wijven waren. Eigenlijk zonder uitzondering zeggen ze dat ze een fantastische tijd met deze man gehad hebben, dat ze het niet hadden willen missen. Dat ze na een jaar verraden en gedumpt waren, had uiteraard pijn en verdriet gedaan maar als ik het goed heb gelezen is geen van hen daaraan onderdoor gegaan. En heel lekker ging dat niet, hij liet gewoon niet meer van zich horen, daar kwam het meestal op neer.
Geen van de vrouwen had codependency- (relatieverslavings)eigenschappen, ze bleven er niet in hangen maar namen bij wijze van spreken hun verlies en gingen door met hun leven, met of zonder dat kind dat ze van hem gekregen hadden.
Ironisch genoeg is de enige die wel claimt speciaal en bijzonder geweest te zijn, Connie Palmen. Als Ischa niet was overleden was ook zij ongetwijfeld op een gegeven moment, na bewezen diensten weer ingeruild, maar goed, dat weten we niet. In ieder geval schreef zij boeken over hem en claimt zij De Weduwe te zijn.
Frappant vond ik ook te lezen dat zij onlangs naar aanleiding van deze biografie de schrijfster Annet Mooij zwart maakte en aangaf dat zij Ischa bij het lezen van dit boek in bescherming wilde nemen. De Volkskrant schreef er onder andere dit over:
Ischa kwam er, vond zij, niet goed van af en hij was zo’n lieve bijzondere man.
Nou, dus als je iets weet van relatieverslaving dan is die reactie wel een heel bekend fenomeen.
Annet Mooij is een fantastische schrijfster. |Dit dikke en volledige boek is zo mooi en empatisch en intelligent geschreven, dat alleen al is een feest.
Dank je wel, Stannie.